Zużyte moduły fotwoltaiczne: recykling pv na świecie

Zużyte moduły fotwoltaiczne: recykling pv na świecie

Energia odnawialna – w tym również fotowoltaika – praktycznie każdemu kojarzy się z ekologią oraz przyjaznością dla środowiska. W materiałach dotyczących energii odnawialnej często zamieszczane są zdjęcia zielonych łąk czy kwitnących drzew, co automatycznie wywołuje u odbiorcy wrażenie, że technologie odnawialne są całkowicie neutralne dla środowiska. Skojarzenia takie są oczywiście jak najbardziej na miejscu – niekorzystny wpływ energii odnawialnej na środowisko jest nieporównanie mniejszy, niż w przypadku tradycyjnych źródeł, zwłaszcza tych opartych na paliwach kopalnych. Niemniej jednak, nie można mówić o całkowitym braku takiego wpływu.

Wiele źródeł energii odnawialnej ma dość poważny wpływ na środowisko, często budząc przy tym spore kontrowersje. Turbiny wiatrowe szpecą krajobraz i mogą stanowić zagrożenie dla ptaków. Elektrownie wodne zakłócają naturalny bieg rzek. Biopaliwa powodują emisję do atmosfery gazów cieplarnianych, podobnie jak w przypadku paliw kopalnych. W przypadku fotowoltaiki głównym problemem jest natomiast utylizacja i recykling modułów fotowoltaicznych oraz innych elementów instalacji.

Fotowoltaika jest obecnie na etapie błyskawicznego rozwoju, zarówno pod względem technologicznym, jak i pod względem powszechności stosowania. Starsze generacje ogniw zastępowane są przez nowe, bardziej wydajne układy. Również instalacje stosowane obecnie zostaną w przyszłości zastąpione przez ich bardziej zaawansowane odpowiedniki. W miarę upowszechniania się technologii problem zużytych elementów instalacji fotowoltaicznych będzie więc narastał.

Greenpeace oraz Europejskie Stowarzyszenie Przemysłu Fotowoltaicznego (EPIA) szacują, że w ciągu kolejnej dekady liczba zainstalowanych paneli fotowoltaicznych zwiększy się dziesięciokrotnie. W samej Francji instaluje się rocznie panele fotowoltaiczne o łącznej mocy 500 megawatów, co potencjalnie oznacza 50.000 ton odpadów. W całej Europie zainstalowane jest obecnie cztery miliony ton paneli.

Żywotność paneli fotowoltaicznych określana jest na około 20 – 30 lat, natomiast falowniki mogą służyć przez około 10 lat. Problem recyclingu paneli fotowoltaicznych znajduje się więc jeszcze na dość wczesnym etapie, gdyż czynne są jeszcze instalacje wywodzące się z czasów, gdy technologia znajdowała się w powijakach. Pierwsze duże instalacje fotowoltaiczne zaczęły powstawać dopiero na początku lat 90, problem recyklingu dużych ilości zużytych paneli to więc dopiero kwestia kolejnych 10 – 15 lat, niemniej jednak bez przyjęcia odpowiednich rozwiązań może on z czasem przybrać dość poważne rozmiary.

Istotą problemu nie jest jednak szczególne zagrożenie dla środowiska powodowane przez zużyte elementy instalacji, lecz marnotrawstwo surowców, które potencjalnie mogłyby być ponownie wykorzystane. Szacuje się, że przy zastosowaniu odpowiedniej technologii możliwy byłby recycling nawet do 90% materiałów składających się na panel. Panele fotowoltaiczne zbudowane są głównie ze szkła, aluminium i materiałów przewodzących prąd – wszystkie te substancje mogą zostać wykorzystane ponownie.

W ostatnich latach branża podjęła kilka inicjatyw mających zająć się problemem recyklingu modułów fotowoltaicznych. W Europie działa założone w 2007 roku stowarzyszenie PV Cycle, świadczące szeroki zakres usług związanych z recyklingiem PV. Organizacja zajmuje się zarówno fizycznym przetwarzaniem modułów jak i świadczeniem usług prawnych i doradczych związanych z ich recyklingiem.

Również poszczególne firmy z branży fotowoltaicznej coraz częściej prowadzą działania związane z przetwarzaniem zużytych modułów. Wiele z nich dobrowolnie stosuje standardy ISO 14000 i ISO 26000, zawierające normy jakościowe związane z ochroną środowiska i społeczną odpowiedzialnością biznesu. Jest to o tyle ważne, że często nie istnieją żadne regulacje prawne odnoszące się bezpośrednio do zużytych elementów instalacji fotowoltaicznych – nie są one zaklasyfikowane, jako materiały niebezpieczne i objęte są standardowymi regulacjami dotyczącymi postępowania z odpadami.

W Stanach Zjednoczonych problem zużytych modułów fotowoltaicznych regulowany jest jedynie przez federalną ustawę dotyczącą postępowania z odpadami stałymi oraz przez prawo stanowe. Bardziej szczegółowe regulacje istnieją na terenie Unii Europejskiej, gdzie kwestia odpadów FV regulowana jest przez dyrektywę dotyczącą zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (dyrektywa WEEE). Nakłada ona na producentów paneli obowiązek finansowania działań związanych ze zbieraniem, utylizacją i recyklingiem sprzedawanych produktów.

Problem recyclingu zużytych modułów fotowoltaicznych jest stosunkowo nową kwestią. Jest ona jednak niezwykle ważna dla wizerunku całej branży, dlatego już teraz podejmowane są działania mające zapewnić ich utylizację w sposób jak najbardziej przyjazny dla środowiska, nawet w przypadkach gdy nie wymagają tego obowiązujące przepisy.